Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để khắc phục tình trạng thiếu nhân lực chất lượng cao

Trong bối cảnh đất nước đang hội nhập ngày càng sâu rộng đang đặt ra yêu cầu đối với nguồn lao động trong nước cần phải nâng cao trình độ của mình, từ đó khắc phục tình trạng thừa lao động tay nghề thấp, song lại thiếu trầm trọng nhân lực chất lượng cao. Nếu không nhanh chóng khắc phục yếu kém này sẽ phải đối diện với những nguy cơ, thách thức mới, sẽ kéo theo sự tụt hậu của đất nước.

Theo báo cáo nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương, hiện ở nước ta lao động phi chính thức, lao động phổ thông vẫn chiếm chủ yếu; lao động đã qua đào tạo có chứng chỉ bằng cấp còn thấp, mới đạt 24,5% năm 2020, cơ cấu lao động đã qua đào tạo chưa phù hợp với nhu cầu thực tiễn. Kỹ năng lao động của Việt Nam còn nhiều hạn chế, chỉ đạt 46/100 điểm (xếp thứ 103 thế giới), kém rất xa so với nhóm ASEAN-4, chỉ cao hơn Indonesia và Lào. Trong bối cảnh bùng nổ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, cùng với việc Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới đang đặt ra yêu cầu cần phải nâng cấp chất lượng lao động trong nước để tiến kịp với xu thế chung của thế giới.

Để nâng cấp chất lượng lao động trong nước, cần phải thay đổi lại chiến lược đào tạo, cũng như dẫn dắt con người trong thực tiễn. Ảnh minh họa: TTXVN

Nâng cao chất lượng nguồn lao động thì việc xây dựng cơ chế, tổ chức đào tạo theo nhu cầu của doanh nghiệp là rất cần thiết. Ngoài ra, cần tập trung vào đánh giá, dự báo các ngành nghề mới trong tương lai. Một trong những giải pháp mấu chốt để nâng cao chất lượng cũng như đẩy mạnh công tác dạy nghề là cần tăng cường hợp tác giữa ba bên: Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp. Hiện nay các công nghệ liên tục thay đổi, có những ngành nghề phải cập nhật sau 3 tháng đến 1 năm, trong khi người lao động không thể quay về trường để học được. Vì vậy, DN cũng phải tự tổ chức các hoạt động giảng dạy, cập nhật kiến thức là rất cần thiết.

Ông Nguyễn Đăng Minh, Chủ tịch Hội đồng tư vấn Viện Quản trị Tinh gọn GKM cho rằng, Việt Nam đang nỗ lực để vượt qua bẫy thu nhập trung bình. Để giải được bài toán này, nguồn nhân lực bắt buộc phải làm được những việc khó hơn, kiến tạo các sản phẩm thay thế hàng nhập khẩu và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, xuất khẩu nhiều hơn. Cần phải thay đổi lại rất nhiều các chiến lược đào tạo, cũng như dẫn dắt con người trong thực tiễn.

Rõ ràng, việc đào tạo phải dựa trên xu hướng, nhu cầu phát triển của nền kinh tế Việt Nam, đúng địa chỉ sử dụng; tiếp cận cách làm hay của thế giới. Đơn vị đào tạo nên tăng cường tỷ trọng thực hành, đào tạo kỹ năng để nâng cao khả năng linh hoạt xử lý công việc cho người lao động. Do đó, trong quá trình học tập cần phải triển khai song song quá trình thực hành tại các DN. Bộ LĐ-TB&XH đang xây dựng chiến lược “Phát triển giáo dục nghề nghiệp” theo hướng mở, đa dạng, linh hoạt, liên thông hiện đại gắn với nhu cầu thị trường lao động và việc làm bền vững. Cùng với đó sẽ phát triển nhiều hình thức và trình độ đào tạo, chú trọng đào tạo chất lượng cao, đào tạo thường xuyên, đào tạo cập nhật, đào tạo trong DN.